E-Księgarnia
3 listopada 2022 r. w ramach ogólnopolskich obchodów 40. rocznicy internowania działaczy i sympatyków NSZZ Solidarność w Wojskowych Obozach Internowania, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie był organizatorem uroczystości w Złocieńcu.
Msza św. w kościele pw. Św. Augustyna w Złocieńcu-Budowie rozpoczęła obchody 40. rocznicy internowania działaczy i sympatyków NSZZ Solidarność w Wojskowych Obozach Internowania w naszym Oddziale.
Po mszy św., przy kościele, nastąpiło odsłonięcie tablicy upamiętniającej miejsce internowania w miejscowości Budowo. W Budowie, które jest osiedlem Złocieńca, stacjonował 68 Pułk Czołgów Średnich. Z osób internowanych, pochodzących przede wszystkim z Lublina, Białegostoku, Kielc i Warszawy, utworzono kompanię, którą zakwaterowano w nieogrzewanych, drewnianych poniemieckich barakach w pobliżu Drawy.
Po odsłonięciu pamiątkowej tablicy uczestnicy uroczystości udali się do centrum Złocieńca, gdzie miał miejsce wernisaż wystawy pt. „Podeptana Godność. Pobór do wojska jako ukryta forma internowania 1982-1983”.
Podczas obchodów 40. rocznicy internowania działaczy i sympatyków NSZZ Solidarność w Wojskowych Obozach Internowania w sposób szczególny uhonorowane zostały ofiary tych prześladowań. Działacze opozycji antykomunistycznej z lat 1956-1989 otrzymali z rąk dr. hab. Karola Polejowskiego Wiceprezesa Instytutu Pamięci Narodowej odznaczenia państwowe.
Obchody 40. rocznicy internowania działaczy i sympatyków NSZZ Solidarność w Wojskowych Obozach Internowania zakończyła dyskusja pt. „Podeptana Godność. Pobór do wojska jako ukryta forma internowania 1982-1983”. Dr. hab. Sebastian Ligarski Naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Szczecinie był moderatorem rozmowy z internowanymi w wojskowych obozach Janem Gwizdakiem (Budowo), Piotrem Myncem (Czerwony Bór), Andrzejem Adamczykiem (Chełmno). Przed samą dyskusją miała miejsce premiera nowego filmu pt. „Podeptana Godność” zrealizowanego przez nasz Oddział wspólnie z TVP Szczecin, opowiadającego o przymusowym wcielaniu do wojska działaczy Solidarności, co w rzeczywistości było ukrytą formą internowania.
Podczas obchodów obecni byli m. in. dr hab. Karol Polejowski Wiceprezes IPN, Mateusz Wagemann Wicewojewoda Zachodniopomorski, ks. Krzysztof Zadarko Biskup Pomocniczy Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, Krzysztof Zacharzewski Burmistrz Złocieńca, Andrzej Adamczyk Wiceprezes Stowarzyszenia Osób Internowanych „Chełminiacy 1982”. Szczeciński Oddział IPN reprezentowany był przez dr. Pawła Skubisza Dyrektora Oddziału, Tomasza Dźwigała Naczelnika Oddziałowego Archiwum, Sebastiana Ligarskiego Naczelnika Oddziałowego Biura Badań Historycznych, Krzysztofa Męcińskiego Naczelnika Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa, Szymona Nowackiego Zastępcę Naczelnika Oddziałowego Biura Lustracyjnego oraz Annę Zarzycką p.o. Naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej.
8 października 1982 r. Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwalił ustawę, która delegalizowała wszystkie związki zawodowe istniejące przed 13 grudnia 1981 r.
Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność”, czyli podziemne kierownictwo Związku, wezwała do przeprowadzenia ośmiogodzinnego strajku 10 listopada – w drugą rocznicę rejestracji „Solidarności”.
Ówczesna reżimowa władza komunistyczna, posiadając informacje o przygotowywanych protestach, mimo zwolnienia większości internowanych z ośrodków odosobnienia oraz planów zawieszenia stanu wojennego, postanowiła po raz kolejny w historii PRL użyć munduru wojska polskiego jako ubioru więziennego.
Aby uniemożliwić przeprowadzenie akcji protestacyjnej, wykazy działaczy i sympatyków przekazano do Wojewódzkich Komend Uzupełnienia, w celu przeprowadzenia poboru na obowiązkowe 3 miesięczne ćwiczenia rezerwy. Powołania były na ogół daleko od domów rodzinnych – na drugim końcu Polski. Wśród powołanych znalazły się osoby z chorobami serca, kręgosłupa, czy dużymi wadami wzroku. Lokowani byli w ciężkich warunkach koszarowych na poligonach, w barakach przerobionych z wagonów lub w namiotach. Byli szykanowani, indoktrynowani, inwigilowani, nazywani kryminalistami, wyrzutkami społecznymi, hołotą i gangreną, którą trzeba leczyć. Poddawani byli częstym rewizjom i konfiskatom. Byli głodni, przemarznięci i pozbawieni opieki lekarskiej. Kierowano ich do bezsensownych i bezużytecznych w warunkach zimowych prac poligonowych i saperskich. Oficerom odmówiono wydania oznaczeń stopni, a wszystkim powołanym nie wydano broni. Kadrze w jednostkach wojskowych przekazywano informację, że powołane osoby to element kryminalny, degeneraci i narkomani.
Po trzech miesiącach gehenny, w lutym 1983 r. działacze i sympatycy NSZZ Solidarność zostali zwolnieni do domów, co nie uchroniło ich przed dalszymi represjami ze strony komunistycznej władzy.
Tablica pamiątkowa została wykonana w czerwonym granicie. Polerowane i piaskowane powierzchnie odnoszą się do polskich barw narodowych - bieli i czerwieni. Na prostokątną formę nałożono kontur Polski, który wraz z napisami wystaje z tła tablicy. Polerowana powierzchnia Polski wraz z napisami pamiątkowymi wyraźnie odcina się od piaskowanej, matowej faktury tablicy, stanowiąc czytelny kontrast. Polerowana powierzchnia tablicy i napisów, unosząca się nad powierzchnią tablicy, symbolicznie odnosi się do czystości i zwycięstwa idei osób internowanych. Nierówne, piaskowane i matowe tło symbolizuje zbrodniczy system komunistyczny, który nie był w stanie powstrzymać historycznego zwycięstwa osób internowanych. Litery uwypukliły się na tablicy, jakby chciały wyrwać się na wolność ze zniewalającego systemu. Na "mapie" Polski zaznaczono lokalizacje Wojskowych Obozów Internowania, a logo NSZZ Solidarność ma przypominać, że działalność w Solidarności lub sympatyzowanie z nią było powodem do osadzenia w tej inteligentnej formie internowania. Tablica sfinansowana została przez Oddział IPN w Szczecinie, a zaprojektowana przez pracownika Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa. Dzięki zaangażowaniu pracowników OBUWiM udało się rozwiązać wiele technicznych problemów związanych z wykonaniem tablicy.