Nawigacja

Aktualności

66. rocznica protestu szczecinian i zdobycia sowieckiego konsulatu– Szczecin 10 grudnia 2022

W dniu 66. rocznicy kilkutysięcznego protestu szczecinian przeciwko dławieniu wolności na Węgrzech i sowieckiej dominacji w Polsce, przedstawiciele szczecińskiego Oddziału IPN wraz z przedstawicielami Konsulatu Republiki Węgierskiej w Gdańsku złożyli kwiaty przy pomniku Chłopca z Pesztu.

 W rocznicę nocnych protestów z 10 grudnia 1956 r, w Szczecinie, zakończonych zdobyciem sowieckiego konsulatu, Kinga Macierzyńska, p.o. Zastępcy Dyrektora oraz Tomasz Dźwigał, Naczelnik Oddziałowego Archiwum szczecińskiego Oddziału Instytut Pamięci Narodowej, wspólnie z Pálem Pauerem i Otto Siposem, Konsulami Konsulatu Generalnego Węgier w Gdańsku, złożyli kwiaty i zapalili znicze przy pomniku Chłopca z Pesztu.

►10 grudnia 1956 r. ok. godz. 18.00 dwaj funkcjonariusze MO zatrzymali nieopodal kawiarni „Mascotte”, przy obecnym pl. Zgody, pijanego mężczyznę, Stanisława Bartosika. Opór zatrzymanego oraz krzyki: ”Za co mnie zamykacie?!” oraz: „Jestem Polakiem!” doprowadziły do powstania zbiegowiska. Tłum stanął w obronie zatrzymanego. Przewrócona na tory taksówka, którą Bartosik miał być odwieziony na komisariat, zatrzymała ruch tramwajowy u zbiegu al. Wojska Polskiego i ul. Jagiellońskiej, przez co tłum gęstniał. Milicjanci pod jego naporem, wśród gradu kamieni i okrzyków uciekli w kierunku swoich komisariatów.

Legenda do mapy:

1. Miejsce zatrzymania Stanisława Bartosika, obok kawiarni „Mascotte” przy obecnym pl. Zgody, ok. godz. 18.00;

2. Miejsce przewrócenia taksówki i powstania zbiegowiska w wyniku zatrzymania ruchu tramwajowego;

3. I Komisariat MO;

4. Prokuratura Wojewódzka i Wojewódzki Areszt Śledczy;

5. II Komisariat MO;

6. Gablotki Towarzystwa Przyjaźni Polsko Radzieckiej rozbite przez tłum;

7. Konsulat ZSRS

► Protestujący widząc słabość uciekających funkcjonariuszy MO udali się spod hotelu „Gryf”, u zbiegu al. Wojska Polskiego i ul. Jagiellońskiej, w kierunku I oraz II Komisariatu MO. Ok. godz. 20.30 demonstranci z okrzykami: „Wypuścić więźniów!”, „Stalinowcy!”, „Wychowanki Stalina!” podjęli próbę rozbicia Więzienia Centralnego przy ul. Kaszubskiej. Pododdziały Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego przy użyciu gazów łzawiących i pałek udaremniły tę próbę.

I Komisariat MO

II Komisariat MO

► Po nieudanych szturmach na komisariaty MO oraz Więzienie Centralne, tłum ponownie zaczął zbierać się w pobliżu hotelu „Gryf”. Ok. godziny 22.00 z hymnem na ustach oraz okrzykami: „Koledzy, na ambasadę!”, „Bracia, na ambasadę!” oraz „Wypuśćcie Imre Nagya!”, tłum ruszył w kierunku konsulatu ZSRR przy ul. Piotra Skargi 14. Antyradziecki charakter wystąpienia podkreślały transparenty: „Precz Sowieci od Węgier, precz od Polski”, „Precz z Rosjanami!”. Funkcjonariusze MO i KBW nie zdążyli z interwencją. Ok. 23.00 tłum wyłamał bramę i grupa demonstrantów wdarła się na teren placówki sowieckiej. Po przybyciu wojsk KBW, siły porządkowe przejęły inicjatywę. Kolejna próba wtargnięcia na teren Konsulatu nie powiodła się.

 

Zdewastowany Konsulat ZSRS w Szczecinie

►Według danych pochodzących z akt prowadzonych przez Komendy Wojewódzkiej MO podczas szczecińskiej nocnej rewolty w grudniu 1956 r. zatrzymanych zostało blisko 100 osób, spośród których aresztowano 77. Ponad połowę zatrzymanych stanowiły osoby do dwudziestego piątego roku życia.

 

 

 

do góry