Dzień Polskiego Państwa Podziemnego – Szczecin, 27 września 2019 - Aktualności - Instytut Pamięci Narodowej

W uroczystościach uczestniczyli kombatanci, parlamentarzyści, przedstawiciele rządu, samorządu, służb mundurowych, harcerze, poczty sztandarowe oraz młodzież. W ceremonii wzięła również udział Kompania Reprezentacyjna Wojska Polskiego. Po odśpiewaniu hymnu narodowego głos zabrali: Jolanta Szyłkowska Prezes Okręgu Szczecin Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz doradca wicewojewody zachodniopomorskiego ds. współpracy międzynarodowej i polityki pamięci Artur Staszczyk.

Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie dr Paweł Skubisz w swoim wystąpieniu powiedział:

We wrześniu 1939 r. wydawało się, że niepodległość i to wszystko co udało się zbudować Polakom w latach 1918-1939 w ich wspólnym domu – w Polsce – zostało bezpowrotnie utracone, na skutek czwartego rozbioru dokonanego wspólnie i w porozumieniu przez dwóch okupantów nazistowskie Niemcy i sowiecką Rosję. A jednak, mimo wszystko, na przekór tragicznym i olbrzymim przeciwnościom, w sercach rodaków tliła się nadzieja, że Polska w przyszłości stanie się wolnym krajem. Ta pierwsza iskra nadziei zapaliła się jeszcze w trakcie walk prowadzonych na frontach i w bitwach przegranej bohatersko kampanii polskiej 1939 r. Dokładnie 27 września w oblężonej stolicy, na rozkaz dowódcy obrony Warszawy gen. Juliusza Rómmla, powołana została Służba Zwycięstwu Polski, na czele której stanął gen. bryg. Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Służba Zwycięstwu Polski stała się pierwszą organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego. Na fundamencie tej pierwszej organizacji konspiracyjnej zbudowano w przyszłości Związek Walki Zbrojnej przekształcony następnie w Armię Krajową, największą i bardzo skuteczną podziemną armię II wojny światowej. (...)

Szanowni Państwo Kombatanci, żołnierze Armii Krajowej, i dziś jesteście dla nas Polaków, wyjątkowym wzorem do naśladowania. Jesteście naszymi nauczycielami bezwarunkowej miłości do ojczyzny i patriotyzmu. Za wasze poświęcenie w przeszłości i dzisiejsze wsparcie z serca Wam dziękujemy. Cześć i chwała bohaterom!

Uroczystość na Cmentarzu Centralnym poprzedziło złożenie kwiatów pod tablicą poświęconą gen. bryg. Leopoldowi Okulickiemu, ostatniemu komendantowi głównemu Armii Krajowej, przez delegację w składzie: kpt Ryszard Staszkiewicz ps. „Łoś” - żołnierz 6. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, pani Jolanta Szyłkowska Prezes Okręgu Szczecin Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Tomasz Dźwigał naczelnik Oddziałowego Archiwum IPN w Szczecinie.

Tablica znajduje na elewacji lewego skrzydła gmachu Urzędu Miasta w Szczecinie. Widnieje na niej napis, który jest fragmentem ostatniego rozkazu gen. bryg. Leopolda Okulickiego z dnia 19 stycznia 1945 roku.

Żołnierze Armii Krajowej ! Nigdy nie zgodziliśmy się na inne życie, jak tylko// w całkowicie suwerennym, niepodległym// i sprawiedliwie urządzonym społecznie państwie// polskim…// … Nie wolno nam ani na chwilę tracić wiary…//… Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę// i działalność prowadźcie w duchu odzyskania// pełnej niepodległości państwa i ochrony// ludności polskiej przed zagładą”// Dowódca Sił Zbrojnych w Kraju// „Niedźwiadek”// Generał brygady Leopold Okulicki.//

27 września 1939 r., rozpoczęto tworzenie Polskiego Państwa Podziemnego. Było ono fenomenem na skalę światową. Jego tajne struktury wojskowe i cywilne, podległe rządowi RP na uchodźstwie, nie miały odpowiednika w żadnym innym kraju. Dziełem Polskiego Państwa Podziemnego było nie tylko podjęcie otwartej walki z okupantem w ramach akcji „Burza”, lecz także stworzenie moralnej i niepodległościowej tradycji, która pozwoliła Polakom przetrwać czas dyktatury komunistycznej. Żołnierzom i urzędnikom Polskiego Państwa Podziemnego nie dane było doczekać zwycięstwa. Bardzo wielu z nich zginęło w walce, zostało zamordowanych lub uwięzionych przez okupantów. Po wojnie tysiące padły oﬁarą komunistycznych represji, a tysiące innych ratowały się, uciekając z kraju. Pozostawili nam swoje dziedzictwo i wartości, które towarzyszyły im w walce z okupantami i komunistycznym zniewoleniem

Wielu z nich osiedliło się po wojnie na Pomorzu Zachodnim i w samym Szczecinie. Po mimo stałej inwigilacji ze strony komunistycznego aparatu represji i działań kłamliwej propagandy zachowali niezłomną postawę. Na ich historii wychowały się pokolenia szczecinian, którzy następnie podjęli czynny opór przeciw władzy komunistycznej w latach 70. i 80. XX wieku.

Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, święto państwowe, obchodzone 27 września (uchwała Sejmu z 11 września 1998 r.)

Wydarzenie towarzyszące:

27 września 2019 r., Centrum Edukacyjne IPN "Przystanek Historia", al. Wojska Polskiego 21, prezentacja edukacyjnej gry historycznej „Polskie Państwo Podziemne” dla harcerzy: w programie prelekcja dla młodzieży oraz zajęcia z grą (rozgrywki grupowe)
27 września 2019 r., godz. 17.30 - premiera filmu dokumentalnego „Blizny” na antenie TVP3 Szczecin. Bohaterami filmu są żołnierze AK mieszkający w Szczecinie. Film powstał dzięki TVP3 Szczecin i Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie
27 września 2019 r., godz. 18.00 - msza św. w intencji poległych i zmarłych twórców oraz żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego, złożenie kwiatów w kaplicy AK. Bazylika archikatedralna pw. św. Jakuba Apostoła w Szczecinie

„Kolumbowie rocznik 20” to pamiątkowa odznaka nadawana byłym żołnierzom Armii Krajowej lub/oraz członkom „Szarych Szeregów”, za udział w walce o niepodległą Rzeczpospolitą w latach 1939–1945.

25 września br. w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” w Szczecinie odbyła się gala wręczenia odznaki, którą zostało uhonorowanych 54 osób, również pośmiertnie. Odznakę wręczyła p. Jolanta Szyłkowska Prezes Okręgu Szczecin Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Dziękujemy żołnierzom Armii Krajowej i członkom Szarych Szeregów za ofiarę i wysiłek w walce o wolność Ojczyzny. Dziękujemy również za głoszenie prawdy o Armii Krajowej i Polskim Państwie Podziemnym oraz edukowanie kolejnych pokoleń Polaków.