E-Księgarnia
O godz. 10.30 w Miejscu Pamięci Muzeum Ravensbrück nastąpiło oficjalne przekazanie przez Instytut Pamięci Narodowej do zbiorów Muzeum Ravensbrück artefaktów odnalezionych w trakcie prac archeologicznych prowadzonych w 2019 r. przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Protokół przekazania został podpisany przez dr. hab. Krzysztofa Szwagrzyka, zastępcę prezesa Instytutu Pamięci Narodowej i dr Andreę Genest, dyrektor Miejsca Pamięci i Przestrogi Ravensbrück, zastępczynię dyrektor Fundacji Miejsc Pamięci Brandenburgii.
Hołd kobietom zamordowanym w KL Ravensbrück został oddany poprzez złozenie wieńców pod pomnikiem ofiar obozu oraz pod tablicą upamięniającą polskie więźniarki a także poprzez ułozone na tafli jeziora Schwedt białe i czerwone róże. W jeziorze spoczywają prochy ofiar obozu, wrzucone tam przez ich oprawców.
O godz. 12.00, rozpoczęły się główne uroczystości, na które przybyły m.in. byłe więźniarki obozu Ravensbrück – Wanda Półtawska i Barbara Piotrowska oraz rodziny Polek rozstrzelanych w tutejszym obozie w roku 1942. W uroczystościach wzięli udział m.in. wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska, sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
W miejscowości Fürstenberg, położonej ok. 2 km od KL Ravensbrück Msza święta polowa celebrowana przez abp. Andrzeja Dzięgę, Metropolitę Szczecińsko-Kamieńskiego poprzedziła uroczysty pogrzeb a na cmentarzu w tej miejscowości.
W 1989 r. w czasie kopania grobu na cmentarzu zostały odkryte urny. Na urnach były metalowe tabliczki z imionami i nazwiskami oraz datami urodzin więźniarek. Na wieczkach zapisano także datę kremacji i numer listy obozowej oraz nazwę miejscowości „Fürstenberg”, gdzie dokonano kremacji. Wieczka urn trafiły do miejscowego muzeum.
Dopiero w 2019 roku pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN mogli rozpocząć prace na cmentarzu w Fürstenbergu. Już pierwszego dnia poszukiwań odnaleziono urny zawierające prochy i szczątki zamordowanych Polek. Zachowały się też aluminiowe plakietki i tabliczki szamotowe, na których zostały wybite dane ofiar: ich imiona, nazwiska, daty urodzin i śmierci, a nawet numery z listy krematoryjnej. Na ich podstawie zidentyfikowano 45 ofiar: m.in. Henrykę Dembowską z córką Małgorzatą, siostry Poborcówny – Irenę i Halinę, Zenonę Kierską, Krystynę Niemirycz. Odnaleziono również metalowe fragmenty ubrań, zapinki.
IPN był głównym organizatorem uroczystości. Współorganizatorem był Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Uroczystości przygotowano przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Klubu Byłych Więźniów Obozu Koncentracyjnego Ravensbrück. Budowę grobu sfinansował Instytut Pamięci Narodowej.
***
Obóz koncentracyjny w Ravensbrück powstał w marcu 1939 r. Jego pierwszymi więźniarkami były działaczki niemieckiego ruchu oporu i niemieckie komunistki. Ravensbrück był głównym obozem koncentracyjnym dla kobiet zorganizowanym i prowadzonym przez Niemcy w czasie II wojny światowej. Łącznie do obozu w całym okresie jego funkcjonowania przywieziono ponad 100 tys. kobiet (niektóre szacunki sięgają liczby 120 tys.). Działał nieprzerwanie do czasu wyzwolenia go 30 kwietnia 1945 r. przez Armię Czerwoną. Przywożono tam kobiety z całej Europy. Największa grupę, niemal 40-tysięczną stanowiły Polki. Polskie kobiety stanowiły także większość więźniarek, na których przeprowadzono bestialskie eksperymenty pseudomedyczne. W sierpniu i wrześniu 1944 roku do obozu trafiły Polki z Warszawy w ramach represji popowstaniowych.
Obóz koncentracyjny w Ravensbrück był miejscem eksterminacji Polek ze wszystkich warstw społecznych. Zostały tam osadzone konspiratorki, działaczki ruchu oporu, lekarki, prawniczki, artystki: pisarki, malarki, ale również robotnice. W nieludzkich warunkach walczyły o zachowanie ludzkiej godności i człowieczeństwa: organizowały tajne nauczanie, uczyły się języków, pisały, organizowały tajne nabożeństwa.
Wiele tysięcy Polek osadzonych w Ravensbrück zmarło z wycieńczenia lub zostało zagazowanych. Blisko 8000 doczekało oswobodzenia. Okaleczone fizycznie i psychicznie niejednokrotnie nie były w stanie pracować ani założyć rodziny.
***
- Do pobrania:
Zbigniew Stanuch, „Ravensbrück Historia nie do zapomnienia. Perspektywa polska”:
W języku polskim: https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/broszury-popularnonauko/68841,Ravensbrck-Historia-nie-do-zapomnienia-Perspektywa-polska.html
W języku niemieckim: https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/broszury-popularnonauko/90946,Ravensbrck-Die-Geschichte-die-nicht-vergessen-werden-darf-Der-Polnische-Standpun.html
W języku angielskim https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/broszury-popularnonauko/69228,Ravensbrck-A-story-not-to-be-forgotten-The-Polish-perspective.html
- Panel dyskusyjny „Ravensbrück – pamięć o ofiarach niemieckiej zbrodni”:
27 kwietnia 2022 roku w Centralnym Przystanku Historia przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie Instytut Pamięci Narodowej i Fundacja Cultura Memoriae zorganizowały panel dyskusyjny „Ravensbrück – pamięć o ofiarach niemieckiej zbrodni”. „Ravensbrück – pamięć o ofiarach niemieckiej zbrodni” – 27 kwietnia 2022