Nawigacja

Zasób

Informacja o zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie

Oddziałowe Archiwum (wcześniej Oddziałowe Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów) w Szczecinie rozpoczęło gromadzenie swojego zasobu archiwalnego w styczniu 2006 r. Dotychczas akta pertynencji szczecińskiej, gorzowskiej i koszalińskiej były częścią zasobu oddziałów Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu i Gdańsku. Do maja 2006 r. zasób Oddziału IPN w Szczecinie został scalony i przewieziony do tutejszej siedziby.

Proces kształtowania zasobu archiwalnego trwa jednak nadal we współpracy z podmiotami zobowiązanymi do przekazania materiałów archiwalnych do zasobu IPN. W lipcu 2008 r. przejęto akta z Archiwum Wojsk Lądowych w Toruniu. Kontynuowana jest również współpraca z archiwami policyjnymi.

W chwili obecnej zasób szczecińskiego Oddziału IPN liczy 3443,85 mb akt. Struktura zasobu przedstawia się następująco (wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 r. w metrach bieżących):

Instytucje przekazujące materiały archiwalne
Wielkość w mb
ABW (UOP)
493,77
AW 0,58
MSWiA 59,05
Policja
301,72
Policja (materiały paszportowe)
1925,3
Więziennictwo
118,8
OKŚZpNP
27,72
Archiwa państwowe
11,28
Archiwa wojskowe
108,70
Straż Graniczna
13,42
Organy administracji publicznej
223,37
Sądy i prokuratury
126,56
Sądy i prokuratury wojskowe 1,01
Dary i kolekcje
32,58
RAZEM
3443,85

Zasób kartoteczny

Podobnie jak zasób aktowy, również zbiór kartoteczny pozyskano w roku 2006. Zasób kartoteczny przejęty został z OBUiAD w Poznaniu (kartoteki z terenu, w zakresie którego działały b. KWMO/WUSW w Szczecinie i b. KWMO/WUSW w Gorzowie Wlkp.) oraz OBUiAD Gdańsk (b.KWMO/WUSW w Koszalinie). Z czasem zasób kartoteczny powiększył się o nabytki z BUiAD Warszawa (m.in. kartoteka ORMO), a także z Delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Szczecinie. Obecnie zasób kartoteczny liczy 130,75 mb.

Zasób aktowy

Największą część szczecińskiego zasobu stanowią akta cywilnych organów bezpieczeństwa państwa pochodzące z byłych województw: szczecińskiego, koszalińskiego i gorzowskiego. Wśród akt wytworzonych przez UB/SB oraz MO w latach 1945-1990, znajdują się różnorodne materiały:

  • akta operacyjne: akta osobowych źródeł informacji, akta spraw obiektowo-zagadnieniowych, akta rozpracowań operacyjnych, akta kontrolno-śledcze;
  • akta administracyjne: sprawozdania, rozkazy personalne, wytyczne, plany pracy, instrukcje, protokoły z kontroli, korespondencja;
  • akta osobowe: akta personalne funkcjonariuszy i pracowników cywilnych;
  • akta obronne: dokumentacja dotycząca spraw mobilizacyjnych, plany przygotowane na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa, dokumentacja dotycząca osób dopuszczonych do informacji niejawnych;
  • akta paszportowe: teczki akt paszportowych, książeczki paszportowe.

Natomiast zasób wojskowych organów bezpieczeństwa państwa jest dosyć skromny. Są to jedynie akta osobowych źródeł informacji Wojskowej Służby Wewnętrznej i Informacji Wojska Polskiego.

Dużo bogatsza jest dokumentacja Wojsk Ochrony Pogranicza, wytworzona w latach 1945-1991 (Pomorska Brygada WOP, Bałtycka Brygada WOP, Lubuska Brygada WOP). Obejmuje ona głównie akta operacyjne: akta osobowych źródeł informacji, akta rozpracowań operacyjnych, akta spraw obiektowo-zagadnieniowych, akta postępowań przygotowawczych.

Kolejną grupę akt stanowią dokumenty cywilnego wymiaru sprawiedliwości. Są to akta wytworzone przez sądy i prokuratury:

  • Sąd Apelacyjny w Szczecinie (1949-1951),
  • Sąd Apelacyjny w Koszalinie (1950-1950),
  • Sąd Okręgowy w Szczecinie (1950-1951),
  • Sąd Okręgowy w Koszalinie (1946-1951),
  • Sąd Grodzki w Słubicach (1948-1948),
  • Sąd Grodzki w Nowogardzie (1946-1950),
  • Sąd Wojewódzki w Szczecinie (1951-1972),
  • Sąd Wojewódzki w Koszalinie (1951-1975),
  • Sąd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim (1981-1982),
  • Sąd Powiatowy w Szczecinie (1958-1975),
  • Sąd Powiatowy w Gorzowie Wielkopolskim (1956-1973),
  • Sąd Powiatowy w Słubicach (1966-1973),
  • Sąd Powiatowy w Myśliborzu (1951-1965),
  • Sąd Powiatowy w Łobzie (1955-1955),
  • Sąd Powiatowy w Nowogardzie (1953-1959),
  • Sąd Rejonowy w Szczecinie (1975-1987),
  • Sąd Rejonowy w Koszalinie (1988-1990),
  • Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim (1982-1994),
  • Sąd Rejonowy w Słubicach (1975-1990),
  • Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu (1982-1990),
  • Sąd Rejonowy w Świnoujściu (1981-1990),
  • Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim (1975-1984),
  • Sąd Rejonowy w Gryfinie (1998-1999),
  • Sąd Rejonowy w Goleniowie (1981-1989),
  • Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie (1975-1985)
  • Prokuratura Okręgowa w Koszalinie (1945-1950),
  • Prokuratura Wojewódzka w Szczecinie (1962-1990),
  • Prokuratura Wojewódzka w Koszalinie (1955-2002),
  • Prokuratura Wojewódzka w Gorzowie Wielkopolskim (1975-1990),
  • Prokuratura Powiatowa w Słubicach (1970-1975),
  • Prokuratura Rejonowa w Szczecinie (1980-1990),
  • Prokuratura Rejonowa w Gorzowie Wielkopolskim (1989-1990),
  • Prokuratura Rejonowa w Słubicach (1975-1998),
  • Prokuratura Rejonowa w Świnoujściu ( 1982-1984),
  • Prokuratura Rejonowa w Stargardzie Szczecińskim (1983-1983),
  • Prokuratura Rejonowa w Drawsku Pomorskim (1983-1983),
  • Prokuratura Rejonowa w Białogardzie (1983-1999),
  • Prokuratura Rejonowa w Krośnie Odrzańskim (1986-1988).

Do cywilnych organów sprawiedliwości zaliczyć należy także dokumenty wytworzone przez Kolegium do Spraw Wykroczeń w Szczecinie (1981-1988) i Koszalinie (1987-1987).

Szczególnie ciekawą grupę dokumentów stanowią akta wojskowego wymiaru sprawiedliwości:

  • Wojskowy Sąd Rejonowy w Szczecinie (1945-1955),
  • Wojskowy Sąd Rejonowy w Koszalinie (1949-1953),
  • Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Koszalinie (1948-1956),
  • Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Koszalinie (1984-2000),
  • Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Szczecinie (1979-2004),
  • Prokuratura Marynarki Wojennej w Świnoujściu (1949-1961).

W skład szczecińskiego zasobu wchodzą również dokumenty wytworzone przez więziennictwo. Są to głównie akta penitencjarne aresztów śledczych i zakładów karnych:

  • Areszt Śledczy w Szczecinie (1949-2000),
  • Areszt Śledczy w Koszalinie (1945-1983),
  • Areszt Śledczy w Międzyrzeczu (1971-1987),
  • Areszt Śledczy w Choszcznie (1973-1984),
  • Areszt Śledczy w Kamieniu Pomorskim (1981-1984),
  • Zakład Karny w Stargardzie Szczecińskim (1982-1982),
  • Zakład Karny w Goleniowie (1976-1982),
  • Zakład Karny w Gorzowie Wielkopolskim (1981-1982),
  • Zakład Karny w Szczecinku (1963-1983).

Szczególnie interesujące są akta penitencjarne osób internowanych w okresie stanu wojennego w Ośrodkach Odosobnienia w Wierzchowie Pomorskim, Darłówku i Jaworzu.

Oddział IPN w Szczecinie przejął także dokumenty wytworzone i zgromadzone przez Okręgowe Komisje Badania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu działające w Szczecinie i Koszalinie. W głównej mierze są to akta administracyjne: sprawozdania, konferencje, plany pracy, kontrole, sprawozdawczość, podstawy prawne itp. W niewielkiej ilości zachowały się akta dotyczące badań nad zbrodniami hitlerowskimi: dokumenty dotyczące badań nad obozami hitlerowskimi, rejestry egzekucji wykonanych w latach 1939-1945, dane dotyczące robotników przymusowych na terenie Pomorza Zachodniego, zeznania świadków, dokumentacja dotycząca akcji ankietyzacyjnej, akta żołnierzy SA i członków NSDAP, szczątkowe informacje dotyczące działalności Szefa Wydziału Bezpieczeństwa Policji i SD w Koszalinie, Policji Państwowej w Koszalinie i Pile, jenieckie znaczki identyfikacyjne ze stalagów

do góry