Przez trzy dni w jednym miejscu spotkają się edukatorzy, naukowcy, nauczyciele, działacze społeczni, weterani, dzieci i młodzież, a także blogerzy, vlogerzy, pisarze, dziennikarze, pasjonaci historii. To pierwsze tak duże wydarzenie, w czasie którego będzie można podzielić się wiedzą na temat pamięci historycznej, tożsamości narodowej i wspólnie szukać sposobów na angażowanie kolejnych pokoleń do poznawania dziejów Ojczyzny.
Wiemy, że historia mówi przez pokolenia. Językiem, jakim snuje swoje opowieści jest pamięć, zakodowana w dokumentach, artefaktach, relacjach świadków, które tworzą mapę narodowej pamięci. Ta mapa tylko wtedy stanie się drogowskazem do przyszłości, kiedy znajdą się ludzie, którzy w twórczy i atrakcyjny sposób przekażą wiedzę o historii naszej Ojczyzny. I jeśli ta wiedza będzie zbudowana na prawdzie.
► Na Kongresie Pamięci Narodowej zostanie zaprezentowany ponaddwudziestoletni dorobek IPN. Instytut, wierny swojej misji, przywraca pamięć o historii najnowszej, prowadzi badania naukowe, poszukuje szczątków bohaterów – ofiary totalitaryzmów, edukuje, upamiętnia, prowadzi śledztwa, przywraca godność ofiarom. Stale szuka nowego języka opowiadania o przeszłości, dostosowując go do wyzwań XXI wieku. Sięga po nowe narzędzia i technologie, żeby dotrzeć do najmłodszych pokoleń.
Aby jak najlepiej spełniać swoją misję, IPN zlecił w 2022 r. badania społeczne dotyczące pamięci i świadomości historycznej Polaków. Jednym z najważniejszych punktów Kongresu będzie prezentacja wyników raportu „Edukacja dla pamięci” podczas konferencji otwierającej Kongres.
► Zobacz: prezentacja częściowych wyników raportu „Edukacja dla pamięci”
W czasie Kongresu proponujemy opowieść o najnowszej historii Polski w sposób przemawiający do każdego pokolenia. 26 paneli dyskusyjnych w strefie naukowej, a w części edukacyjnej wystawy, hackaton historyczny, turniej gier plaszowych, projekty gamingowe, interaktywny globus prezentujący „Szlaki Nadziei. Odyseję Wolności” czy przestrzenna szafa archiwalna, dzięki której poznamy historię zapisaną w dokumentach. Zapraszamy do strefy naukowej i edukacyjnej na Kongresie Pamięci Narodowej!
► Strefa naukowa – debaty historyczne
26 paneli dyskusyjnych poświęconych XX-wiecznej historii Polski: to okazja do rozmowy z historykami, dyplomatami, publicystami, dziennikarzami, weteranami, świadkami historii i uczestnikami życia politycznego, takimi jak m.in.: prof. Stéphane Courtois, prof. Andrzej Nowak, prof. Stephen Hicks, Anna Maria Anders. Każdy dzień poświęcony jest innej tematyce.
-
13 kwietnia 2023 r. (czwartek): tematy związane z polityką pamięci oraz polityką historyczną, jak poszukiwania i identyfikacja ofiar wojen i represji, opieka nad grobami weteranów walk o wolność czy zakaz gloryfikacji systemów totalitarnych. Na panelu blogerów będzie można podyskutować o tym, jak mówić, żeby zainteresować młodych historią.
-
14 kwietnia 2023 r. (piątek): dyskusje związane z II wojną światową, kwestia reparacji wojennych i ich znaczenia dla relacji polsko-niemieckich, problematyka powojennych rozliczeń z przeszłością oraz wiedzy Zachodu na temat charakteru okupacji niemieckiej w Polsce, pomoc udzielana Żydom przez Polaków pod okupacją niemiecką, zbrodnie niemieckie w okupowanej Polsce czy zaangażowanie Polski w walkę z totalitaryzmami.
-
15 kwietnia 2023 r. (sobota): rozmowy o „Solidarności” i jej fenomenie, transformacji ustrojowej w Polsce i mechanizmach ówczesnych przemian oraz o roli organizacji polonijnych i grup rekonstrukcyjnych w pielęgnowaniu i przekazywaniu dziedzictwa narodowego.
► Data Kongresu Pamięci Narodowej nie jest przypadkowa. 80 lat temu ujawnione zostało ludobójstwo, jakie na polskich oficerach dokonało sowieckie NKWD w Katyniu, Charkowie i Miednoje. W czasie Kongresu Pamięci Narodowej odbędzie się 4. Międzynarodowy Festiwal Filmowy o Totalitaryzmach „Echa Katynia”. Od 2020 r. festiwal gromadzi twórców różnych gatunków filmowych z całego świata. Jak co roku, będzie to doskonała okazja do obejrzenia polskich i zagranicznych filmów, ukazujących zmagania jednostki z systemami totalitarnymi. Prezentowany będzie m.in. tegoroczny ukraiński kandydat do Oscara – film „Klondike”. Projekcjom towarzyszyć będą liczne panele dyskusyjne i spotkania z twórcami.
►Gale
Zwieńczeniem każdego dnia Kongresu Pamięci Narodowej będą uroczyste gale. Pamięć historyczna, sposób prezentowania historii, zachowania dziedzictwa narodowego, to elementy łączące wszystkie trzy nagrody.
-
Sygnety Wydawnictwa IPN – 13 kwietnia 2023 r., godz. 16.30
-
Debiut Historyczny Roku – 14 kwietnia 2023 r., godz. 16.00
-
Gala Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej” – 15 kwietnia 2023 r., godz. 16.00
► Strefa edukacyjna
Nowe Technologie – atrakcje przygotowane przez Biuro Nowych Technologii IPN
Dla 59 proc. uczniów najważniejszym źródłem wiedzy historycznej są filmy i gry komputerowe – wynika z raportu „Edukacja dla pamięci”. (►Zobacz: prezentacja częściowych wyników raportu „Edukacja dla pamięci”)
W Strefie Nowych Technologii każdy uczestnik będzie mógł złamać bolszewickie szyfry w „Grze Szyfrów” (projekcie gamingowym Instytutu) oraz wejść do mieszkania w peerelowskim bloku, gdzie ukryta jest konspiracyjna drukarnia, aby wydrukować bibułę „Solidarności Walczącej” (aplikacja „Szybowcowa ’87”). Oba tytuły będą dostępne dla uczestników Kongresu z obsługą Virtual Reality (VR). Można je pobrać na platformie STEAM.
► W czasie Kongresu odbędzie się przygotowany przez Biuro Nowych Technologii IPN maraton programowania Histhack. Uczestnicy mają opracować koncepcję scenariusza historyczno-edukacyjnej gry komputerowej związanej z historią Polski (lata 1917–1990), z wykorzystaniem najnowszych technologii. Główną nagrodą będą Gogle Oculus Quest II i 3 zestawy gogli dla szkoły.
► Edukacyjna Podróż Historyczna
W 5 strefach ze stanowiskami multimedialnymi dla dzieci i młodzieży edukatorzy IPN przygotowali m.in. gry, quizy, warsztaty. Będą to: strefa „Walka o niepodległość i granice”, „II RP”, strefa „II wojna światowa”, „Powojenny opór antykomunistyczny” oraz strefa „Solidarność (do 1989 r.)”. Z kolei na zewnątrz pojawią się rekonstrukcje historyczne. To doskonała okazja do obejrzenia z bliska pojazdów i samolotów z minionej epoki.
► Olimpiada Gier Planszowych
Podczas Kongresu odbędzie się wielki finał Olimpiady Gier Planszowych, w którym weźmie udział ponad 200 graczy z całego kraju. Uczestnicy rozegrają turnieje gier wydanych przez IPN, m.in.: „Bitwa Warszawska”, „ORP Orzeł” czy „ZnajZnak”.
► Dla najmłodszych
Warsztaty „Drużyna Inki” prowadzone przez Biuro Przystanków Historia to zajęcia, podczas których uczestnicy poznają historię sanitariuszki „Inki” – Danuty Siedzikówny i jej rodziny oraz zasady pierwszej pomocy. Najmłodszym edukatorzy IPN przybliżą historię „Misia Wojtka” w formie spektaklu teatralnego.
► Wystawy
-
„Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”: międzynarodowy projekt edukacyjno-memoratywny, mającym na celu upamiętnić wysiłek zbrojny Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losy ludności cywilnej ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa. Wystawa przypomina bohaterskie czyny naszych lotników w Bitwie o Anglię, polskich żołnierzy spod Tobruku, Narwiku czy Monte Cassino. Częścią wystawy jest wirtualny globus prezentujący szlaki cywilne, wojskowe, morskie i lądowe, którymi przemieszczali się Polacy podczas II wojny światowej. Poprzez interaktywny panel sterujący globusem, każdy będzie mógł wybrać region świata oraz poznać historię i losy Polaków z nim związanych.
-
„Patrioci. Żołnierze. Żydzi”: prezentacja sylwetek Żydów walczących o niepodległość i granice Polski w latach 1914–1921 oraz ich późniejsze losy.
-
„20–40–23”: wystawa przedstawia wielkie zwycięstwo 1920 r. oraz tragedię roku 1940. To podróż po najtrudniejszych momentach polskiej historii widzianej przez pryzmat wybranych postaci historycznych.
-
wystawę grafik obozowych Marii Hiszpańskiej-Neumann oraz prezentacja najcenniejszych archiwaliów z okresu II wojny światowej
-
fragmenty wystawy „»Ramię krzep – Ojczyźnie służ«. 135 rocznica powstania Sokolstwa Polskiego w Ameryce”, czyli kolekcji pozyskanej ze Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce
► Archiwum Sercem Instytutu Pamięci Narodowej jest Archiwum, w którym znajdują się ponad 92 kilometry dokumentów. W czasie Kongresu zostanie zaprezentowany projekt Archiwum Pełne Pamięci: prywatne kolekcje polskich rodzin i organizacji polonijnych, które w Archiwum stają się częścią narodowego dziedzictwa. Zbierane historie żyją nowym życiem, opowiadane za pośrednictwem powstających publikacji, wystaw i akcji upamiętniania.
Odwiedzający ekspozycje będą mogli dowiedzieć się o losach swoich przodków w Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej. Poznają znaczeniu programu dokumentacyjnego „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945”.
Zapraszamy do zapoznania się z przestrzenną instalacją, która poprzez swoją meblarską formę w metaforyczny sposób nawiązuje do starego strychu, sekretarzyka przodków, w którym zaklęta jest pamięć o przeszłości. Zaprosimy publiczność do samodzielnego rozszyfrowania historii ukrytych w dawnych dokumentach, z wykorzystaniem multimediów i nowych technologii.
► Wydawnictwo IPN zaprezentuje nowości wydawnicze i bestsellery, a także komiksy i gry planszowe dla najmłodszych.
► Kongres Pamięci Narodowej to niepowtarzalna szansa odkrycia historii Polski XX wieku. Żeby wiedzieć, kim jestem, muszę wiedzieć, skąd pochodzę, jakie mam korzenie. Historia to klucz do przyszłości. W trakcie 3 dni wydarzenia każdy – niezależnie od wieku – znajdzie w naszej ofercie coś dla siebie. Wstęp wolny. Zapraszamy. Wystarczy się jedynie zarejestrować na stronie Kongresu: https://kongrespamiecinarodowej.pl!
►Przyjdź i zarejestruj się już dziś!
► Szczegółowy plan wydarzenia: https://kongrespamiecinarodowej.pl/
► Obejrzyj spoty promujące Kongres Pamięci Narodowej
► Raport "Edukacja dla pamięci": Częściowe wyniki raportu – do pobrania
Wydarzenie objęte patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.