E-Księgarnia
Regionalny wymiar „Solidarności" 1980–1981. Szczecin na tle kraju, red. Artur Kubaj i Michał Siedziako, Szczecin 2014, 348 s.
Wersja elektroniczna publikacji w Bibliotece Cyfrowej IPN
Publikacja jest pokłosiem konferencji „Regionalny wymiar »Solidarności« 1980–1981. NSZZ »Solidarność« Regionu Pomorze Zachodnie na tle ogólnopolskim", którą zorganizował szczeciński oddział IPN w czerwcu 2011 r. Publikacja prezentuje „Solidarność" w regionie w szerszym kontekście historycznym. Poza tekstami odnoszącymi się do Pomorza Zachodniego w tomie znalazły się zatem także opracowania dotyczące wydarzeń ogólnopolskich oraz innych regionów kraju.
Zbiór otwiera artykuł Artura Kubaja, który nakreślił historię NSZZ „Solidarność" Pomorza Zachodniego w latach 1980–1981. Tekst, dotykając kluczowego z punktu widzenia tematu publikacji zagadnienia, stanowi punkt wyjścia do rozważań podejmowanych przez poszczególnych autorów. W kolejnym artykule Michał Paziewski podjął rozważania na temat idei społeczeństwa obywatelskiego w kontekście działalności „Solidarności" w regionie. Michał Siedziako scharakteryzował natomiast aktywność Niezależnego Zrzeszenia Studentów, określanego niekiedy „studencką »Solidarnością«", na szczecińskich uczelniach. Kolejne dwa teksty przedstawiają działalność regionalnej „Solidarności" w optyce władz – Paweł Szulc pisze o lokalnych oficjalnych środkach masowego przekazu, Jan Macholak analizuje zaś nastawienie do związku wojewódzkich władz PZPR. Wśród tekstów poświęconych „Solidarności" w kraju jest tekst Krzysztofa Brzechczyna, który opisuje ideowe inspiracje programu „Solidarności". Z analizą myśli politycznej związku współgra artykuł Grzegorza Wołka na temat związkowych struktur. W dwóch następnych rozdziałach pracy przedstawiono ważne wydarzenia w historii związku w skali ogólnopolskiej, które rzutowały na jego działalność w regionach – Krzysztof Osiński pisze o tzw. kryzysie bydgoskim z marca 1981 r., Grzegorz Majchrzak zarysowuje zaś I Krajowy Zjazd Delegatów i jego rozpracowanie przez Służbę Bezpieczeństwa. W kolejnym artykule Michał Ruczyński poddał analizie działalność jednej z ważnych sekcji branżowych „Solidarności" – Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii – oraz wydawany przez nią dwutygodnik „Kwadrat". Patryk Pleskot wyszedł w swoim artykule poza granice Polski, opisując oficjalne delegacje związku do krajów zachodnich w 1981 r.: do Włoch i Watykanu (styczeń), do Japonii (maj), do Szwajcarii (na sesję Międzynarodowej Organizacji Pracy; czerwiec) oraz do Francji (październik). Autor nakreślił także, jak wyglądały rzeczone wyjazdy z perspektywy Szczecina. Dwa ostatnie teksty to spojrzenie na historię „Solidarności" w innych regionach, co stworzy czytelnikowi perspektywę porównawczą. Arkadiusz Kazański opisał dzieje regionu gdańskiego, Krzysztof Wasilewski przeanalizował zaś gorzowską prasę partyjną między sierpniem 1980 r. a grudniem 1981 r. Zbiór artykułów uzupełniają dwa aneksy. W pierwszym z nich zamieszczono zapis debaty zatytułowanej Szczecińska „Solidarność" od strajku sierpniowego do wprowadzenia stanu wojennego (wzięli w niej udział liderzy szczecińskiej „Solidarności": Marian Jurczyk, Andrzej Milczanowski, Stanisław Wądołowski, Stanisław Kocjan oraz Mieczysław Ustasiak). Drugi aneks stanowi wybór ikonografii ilustrującej wydarzenia prezentowane w tomie.
SPIS TREŚCI
Artur Kubaj, Michał Siedziako, Wstęp
I. Pomorze Zachodnie
Artur Kubaj, NSZZ „Solidarność" Pomorza Zachodniego w latach 1980–1981
Michał Paziewski, Społeczeństwo obywatelskie a „Solidarność" 1980–1981 (na przykładzie aglomeracji szczecińskiej)
Michał Siedziako, Z działalności Niezależnego Zrzeszenia Studentów w Szczecinie w latach 1980–1981
Paweł Szulc, Ofi cjalne środki masowego przekazu w Szczecinie wobec „Solidarności"
Jan Macholak, Działania władz partyjnych wobec NSZZ „Solidarność" Regionu Pomorze Zachodnie w latach 1980–1981 w świetle materiałów Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Szczecinie
II. Kraj
Krzysztof Brzechczyn, Rzeczpospolita Samorządna. O ideowych inspiracjach programu „Solidarności"
Grzegorz Wołk, „Sformalizować rewolucję". Zarys struktur organizacyjnych NSZZ „Solidarność" 1980–1981
Krzysztof Osiński, „Kryzys bydgoski" z 1981 r.
Grzegorz Majchrzak, I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność" i jego rozpracowanie przez Służbę Bezpieczeństwa
Michał Ruczyński, Krajowa Komisja Koordynacyjna Pracowników Poligrafi i NSZZ „Solidarność" i dwutygodnik „Kwadrat"
Patryk Pleskot, Opozycyjna dyplomacja? Ofi cjalne wyjazdy delegacji „Solidarności" do państw zachodnich w 1981 r.
Arkadiusz Kazański, Dzieje NSZZ „Solidarność" Regionu Gdańskiego w latach 1980–1981
Krzysztof Wasilewski, „Karnawał »Solidarności«" w gorzowskiej prasie partyjnej
Aneks 1. Szczecińska „Solidarność" od strajku sierpniowego do wprowadzenia stanu wojennego – dyskusja, oprac. Artur Kubaj, Michał Siedziako
Aneks 2. Wybór ilustracji, oprac. Artur Kubaj, współpraca Michał Paziewski, Michał Siedziako
Wykaz skrótów
Indeks osobowy